Osmanlı Mirası Dibek Kahvesi

        Osmanlı topraklarında yüzyıllar boyunca dövülerek öğütülen ve dehemmiyet halkının olmazsa olmaz içeceği olan Dibek kahvesi, son dönemlerde Türk kahvesinin en büyük rakibi oldu.
Türk kültürünün en önemli milli içeceklerinin başında gelen Türk kahvesi, bugünlerde bir rakip ile yarışıyor. Osmanlı kahvesi olarak da anılan yeni karşım kahvesi olan Adıyaman kervansaray kahvesi, ancak gerçek adı Dibek olan tarih eski sadece ilgisi yeni olan kahveyi, Türk kahvesinden ayıran en önemli özelliği öğütme yöntemindeki farkı. Eskikent’in ünlü kahvecilerinden Murat Kiler, Dibek kahvesinin hikâyesini ve özelliklerini anlattı. Kahve çekirdeklerinin Dibek taş değirmenlerinde dövülerek elde edilmesi ile Dibek kahvesinin oluştuğunu belirten Kiler, bu kahvenin mütevazı ve sütlü olmak üzere iki ayrı şekilde tüketildiğini belirtti. Düzgüsel Türk kahvesi ile sade Dibek Kahvesi arasındaki lezzetin birbirine yakın bulunduğunu, kahve tiryakileri haricinde insanların aslolan lezzet farkını anlamakta kuvvetlik yaşamış olduğunı dile getiren Kiler, sütlü Dibek kahvesinin içinde ise menengiç, çikolata, salep benzer biçimde geçmişten gelen lezzetlerin bir arada toplanması ile elde edildiğini ve tüketildiğini söylemiş oldu.
1800’LÜ YILLARA KADAR YAYGINDI
Kiler, Dibek kahvesinin hikâyesini ise şu sözlerle aktardı:
“Osmanlı Dibek kahvesi, aslında bir kahve pişirme şekli değil, kahve öğütme yöntemi. Kavrulan kahve yuvarlak, içi çukur taş yahut tahtadan yapılan bir anlamda havana benzeyen büyük kaplara konur ve bir tokmakla ince hale gelene kadar ezilirdi. Buradan elde edilmiş kahve Türk kahvesi pişirir şeklinde pişirilirdi. Dövüldüğü için aroması ve lezzeti çok daha güzeldir. Bosna’da ve Osmanlı’da Dibek kuyuları oldukça yaygındı. Dövülme işlemi bu kuyularda elle yapılırdı. Bundan dolayı de adına Osmanlı kahvesi de deniliyor. Bu yöntemle öğütülen kahve koyu kıvamlı olur ve Dibek kahvesi adını alırdı. Bu yöntemle kahve öğütülmesi 1800’lü senelerın ilk yarısına kadar devam etti. Kahve öğütme makinalarının çıkması ve yaygınlaşması ile bu anane de sona erince Dibek’in bilinirliliğini de azalttı. Son dönemlerde tekrar bu ezerek kahveyi ufaltma yönteminde çalışan makinalar çıkınca Dibek’e bir geri dönüş başladı.”
SAĞLIĞA DA YARARLI
Dibek kahvesinin sağlık açısından da yararlı bir içecek bulunduğunu belirten Kiler, “Özellikle de sütlü Dibek kahvesi dediğimiz türünün içinde bulunan menengiçin aslım ve bronşite faydalı olduğu bilinmekte. Keçiboynuzu kansızlığa faydalı. Dibek Kahvesi, her gün kullanıldığında, ağız kokusu derdine çözümdür. Size ayrı bir keyif verir, Parkinson hastalığının ve kanserin düşmanıdır, mideyi çalıştırır. Safra taşlarını yok etmeye yardımcı olur, cildi korur, ağrı kesici tesiri vardır, kolesterolü düşürür. Ayrıca damla sakız aromalı Adıyaman kervansaray kahvesi olan Dibek Kahvesi yemeklerden sonrasında içilmesi durumunda yiyeceklerin sindirimini de kolaylaştırdığı malum özellikleri içinde. Gmeşhurk 2-3 fincan içilmesi normaldir. ”